Onze cross-sectionele studie bestond uit een in 2014-2015 online uitgevoerde enquête onder Nederlandse docenten. Onderdeel van de enquête was de op het capabilitymodel gebaseerde Lijst Werk Capabilities (LWC). Deze lijst meet duurzame inzetbaarheid aan de hand van zeven werkwaarden. Voor elke werkwaarde wordt de werkende gevraagd naar drie aspecten: of de werkende de werkwaarde belangrijk vindt, of het werk de werkende in staat stelt de waarde te realiseren en of dat realiseren ook daadwerkelijk lukt. De totaalscore van de lijst geeft een indicatie van de duurzame inzetbaarheid van de werkende. Deelnemers deden ook een online gehoortest (). Met de testuitslag (‘goed’, ‘onvoldoende’ of ‘slecht’ gehoor) werden drie groepen geformeerd. Voor elke werkwaarde bekeken we of deze groepen verschillend scoorden op de genoemde drie aspecten. Met een ordinale regressieanalyse onderzochten we de samenhang tussen gehoorverlies en de totaalscore van de LWC. We corrigeerden daarbij onder meer voor leeftijd, geslacht en opleidingsniveau.

In onze onderzoeksgroep van 737 docenten hadden 505 (69%) een goed, 146 (20%) een onvoldoende en 86 (12%) een slecht gehoor. Docenten met een onvoldoende of slecht gehoor hadden vaker moeite om werkwaarden te realiseren dan docenten met een goed gehoor. Hun totaalscore van de Lijst Werk Capabilities was ook significant lager. De tabel toont dat docenten met een onvoldoende gehoor vaker meldden dat hun werkomgeving hen niet in staat stelde de werkwaarde ‘kennis en vaardigheden gebruiken’ te realiseren. Docenten met een slecht gehoor ervaarden vaker dat ze, ondanks een ondersteunende werkomgeving, moeite hadden de werkwaardes ‘kennis en vaardigheden gebruiken’, ‘eigen doelen stellen’ en ‘een bijdrage leveren aan het creëren van iets waardevols’ te realiseren.

Ons onderzoek laat zien dat de duurzame inzetbaarheid van docenten met gehoorverlies aandacht verdient. De auditieve eisen van hun werk belemmeren hen bij het realiseren van belangrijke werkwaarden. Vanwege de oplopende pensioenleeftijd, waardoor ouderdomsslechthorendheid frequenter voorkomt onder werkenden, is dit voor de bedrijfsarts een zeer relevant aandachtspunt. De bedrijfsarts kan de LWC gebruiken om inzichtelijk te krijgen in hoeverre werkenden met gehoorproblemen belangrijke werkwaarden kunnen realiseren. De NVAB-richtlijn gehoorstoornissen en tinnitus bevat veel informatie over interventies gericht op het verbeteren en behouden van de inzetbaarheid van de werkende met gehoorverlies. Uit de literatuur over gehoorverlies is bekend dat het enige tijd duurt voordat mensen hun beginnende gehoorverlies zelf in de gaten krijgen. Voordat ze daarbij passende actie nemen, zoals een gehoortest, hoortoestelaanschaf en aanpassingen aan de werkplek, verstrijkt er wederom tijd. Ondertussen kan in communicatief werk, zoals het onderwijs, de verhoogde luisterinspanning ongemerkt leiden tot vermoeidheid, psychische problemen en ziekmelding. Onze uitkomsten ondersteunen de aanbeveling in de NVAB-richtlijn om bij werk met hoge auditieve eisen in een PMO de gehoorstatus van werkenden te onderzoeken. Daarbij kan een screenende online gehoortest worden ingezet. Eerdere bewustwording kan helpen problemen en uitval te voorkomen.